تأثیر افزایش تعرفه های خدمات پزشکی و بیمارستانی بر شاخص قیمت بخش های اقتصادی با الگوی داده - ستانده (۸۶-۱۳۸۵)

چکیده زمینه: سطوح قیمت و تعرفه های خدمات پزشکی و بیمارستانی خارج از روال بازار تعیین می شود. لذا، حصول اطمینان از برآورد یک قیمت متعادل و ضرورت شفاف سازی پیامد قیمت های تعیین شده، برای سیاستگذاران اهمیت فراوان دارد. هدف: مطالعه به منظور تعیین تأثیر افزایش تعرفه های خدمات پزشکی و بیمارستانی بر شاخص قیمت بخش های اقتصادی با الگوی داده–ستانده انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه کاربردی، تمام بخش های اقتصادی کشور ایران بررسی شدند. جدول داده-ستانده سال 1380 مرکز آمار ایران، به عنوان پایه آماری به کار رفت. طی سه سناریوی متفاوت اثر افزایش تعرفه های خدمات پزشکی و بیمارستانی به صورت خفیف (معادل مقدار تعرفه های مصوب)، متوسط (معادل نرخ تورم) و شدید (معادل نرخ های پیشنهادی نظام پزشکی) در سال 1386نسبت به1385 بر شاخص قیمت بخش های اقتصادی محاسبه شد. برای تحلیل داده ها ازرویکرد طرف عرضه داده-ستانده در قالب دو مدل باز و بسته و همچنین نرم افزار excel استفاده شد. یافته ها: دامنه تغییر اثر افزایش تعرفه های خدمات پزشکی و بیمارستانی بر شاخص قیمت بخش های اقتصادی با اعمال سناریوهای اول، دوم و سوم در قالب مدل باز، به ترتیب بین 00001/0 تا 81/13، 00001/0 تا 31/15 و 00003/0 تا 43/50 درصد بود. در قالب این مدل بخش پزشکی و بیمارستانی و سپس بخش خدمات اجتماعی، بیش ترین حساسیت مثبت را نسبت به افزایش تعرفه ها داشتند، در حالی که بخش کشاورزی کم ترین حساسیت مثبت را داشت. دامنه تغییر اثر افزایش تعرفه ها بر شاخص قیمت بخش های اقتصادی با اعمال سناریوهای اول، دوم و سوم در قالب مدل بسته به ترتیب بین02/0 تا 46/12 ، 02/0 تا 01/14 و 06/0 تا 14/46 درصد تعیین شد. حساسیت بخش ها در قالب مدل بسته همانند مدل باز نبود. در مدل باز برخی از بخش ها متأثر از تغییر تعرفه ها نبودند و حساسیت صفر داشتند. نتیجه گیری: اثرات ناچیز تغییر تعرفه های خدمات پزشکی و بیمارستانی بر روی سایر بخش ها و نقش کم تر آن در درونی کردن فرآیند تولید و یکپارچگی اقتصاد نشان داد که بخش های مذکور اساساً ماهیت مصرف نهایی دارند تا واسطه ای. بنابراین پیشنهاد می شود تغییرات تعرفه های خدمات پزشکی و بیمارستانی بر اساس نرخ تورم محاسبه و اعمال شود. کلیدواژه ها: تعرفه، شاخص قیمت، تحلیل داده - ستانده